Dwa rachowickie obiekty znalazły się na Szlaku Architektury Drewnianej województwa śląskiego obejmującego łącznie 84 obiekty jak: kościoły, kaplice, dzwonnice, chałupy, karczmy, leśniczówki, pałacyk myśliwski, skanseny i obiekty gospodarcze – młyn wodny i spichlerze.
Są to prezentowane poniżej:
Kościół drewniany z XV/XVI wieku
Jest to kościół parafialny p.w. Trójcy Świętej. Ma on murowane prezbiterium z XV/XVI w., drewnianą nawę z ok. 1668 r. konstrukcji zrębowej z sobotami, wieżę słupowa z XVIII w., a całość kryta jest gontem. Wewnątrz znajdują się m.in. prowadzące do zakrystii kute drzwi z zamkiem z XV. Na ich konstrukcję składa się 10 żelaznych blach połączonych nitami.
W wykazie z 1447 r. wymieniana jest parafia w Rachowicach. Murowane prezbiterium pochodzi z XV/XVI w. Drewniana nawa kościoła wybudowana została ok. 1668 r., nieco później (1679-88) do nawy od strony zachodniej dostawiono wieżę-dzwonnicę. W 1705 r. dzwonnica została zniszczona przez pożar. Z czasów, kiedy miał miejsce pożar pochodzi deska za ołtarzem, na której jest napis: „Wygorzoł tyn Koscioł roku 1705” i napisane po grecku słowo „Imiela”-ówczesny proboszcz. Wieżę odbudowano w latach 1780–90.
Kościół jest otoczony cmentarzem. Nawa kościoła drewniana, o konstrukcji zrębowej, otoczona sobotami wspartymi na słupach z zastrzałami, po stronie północnej soboty oszalowane, od północy pokryta gliną i pobielona, od południa obita gontem. Nawa na rzucie zbliżonym do kwadratu, od wschodu przylega do niej węższe prezbiterium zamknięte 3-bocznie, oszkarpowane. Prezbiterium i zakrystia murowane z cegły, otynkowane. Przy prezbiterium od strony północnej znajduje się 5-boczna zakrystia. Dach wspólny dla nawy i prezbiterium, 2-spadowy, pokryty gontem. Na wieży wysoki dach namiotowy, 8-boczny, gontowy. Nad prezbiterium 6-boczna wieżyczka na sygnaturkę zwieńczona gontową kopułką. Elewacje pobite gontem. Na zewnętrznej ścianie prezbiterium znajduje się żeliwna płyta nagrobna Franciszka Imieli (odlew Huty Gliwickiej). Wieża drewniana o konstrukcji słupowej, przylegająca do nawy od strony zachodniej, w jej przyziemiu znajduje się kruchta wejściowa. Na wieży trzy dzwony odlane po II wojnie światowej w pracowni Felczyńskich w Przemyślu (wcześniejsze zarekwirowano podczas wojny).
Prezbiterium gotyckie (XV/XVI w.), murowane z cegły, węższe, wydzielone łukiem tęczowym o wykroju półkolistym. W prezbiterium i zakrystii sklepienia kolebkowe z lunetami, w nawie i kruchcie znajduje się strop płaski. Nawa prostokątna, o konstrukcji zrębowej. Od strony zachodniej nawy znajduje się chór muzyczny, 3-boczny, wsparty na dwóch drewnianych kolumnach.
Wyposażenie głównie barokowe. Ołtarz główny barokowy, sprzed 1679 r., zawierający obraz Trójcy Przenajświętszej (prawdopodobnie z XVII w.) posiada elementy ze srebrnej blachy, co nie jest często spotykane. Ołtarze boczne późnobarokowe, z XVIII w. W ołtarzu prawym wizerunek Piety (XVIII w.), w lewym – św. Antoni z Padwy. Kosz ambony z XVI w., noga i baldachim – z XIX w. Dzięki staraniom ks. Jerzego Pudełko stara ambona powróciła do świetności. Okazało się, że pod dziesięcioma warstwami olejnej farby znajdują się piękne ikony czterech ewangelistów malowane w 1620 roku. Nowe organy wykonane zostały w latach 2008-09 na wzór wcześniejszych, XVIII-wiecznych (z zachowaniem oryginalnego prospektu organowego z XVII w.) według projektu prof. Juliana Gembalskiego. Wykonawcą instrumentu był organmistrz Henryk Hober z Olesna.
Kościół położony jest na cmentarzu. Z pierwotnego ogrodzenia cmentarza zachowała się tylko drewniana bramka, kryta gontem. Przy bramce znajduje się pomnik upamiętniający poległych w obu wojnach światowych. W pobliżu zakrystii natomiast znajduje się krzyż „Męka Pańska” z 1830 r. oraz figurka św. Jana Chrzciciela.
Pierwsze protokoły wizytacyjne parafii sporządzone przez dziekana Lorenza Joannsthona i archidiakona Marcina Stephetiusa pochodzą lat 1679 i 1687. Dzięki nim możemy popatrzeć na kościół w Rachowicach oczami człowieka baroku. Ołtarz główny jest murowany lecz nie konsekrowany. Jest należycie pokryty obrusami ołtarzowymi a przez nową nadbudowę z artystycznie wykonaną rzeźbą snycerską pięknie ozdobiony, pomalowany jest na czarno ze złoceniami i zawiera obraz Trójcy Świętej. Chrzcielnica wybudowana jest z cegły, całość zamknięta jest łańcuchem. Na wyposażeniu kościół posiada dwa srebrne kielichy. Poza tym dwie srebrne ampułki na srebrnej tacy, dalej srebrny pacyfikał (krzyż stojący), posrebrzaną monstrancję z mosiądzu, nowy trybularz mosiężny, jedną Lampe, siedem cennych ornatów, jedna kapę czerwonego a drugą zielonego koloru, dwanaście obrusów, dwa mszały i sześć chorągwi.
Patronem kościoła był wówczas Georg Franz Holy. Z protokołu wynika również ze kościół był w połowie murowany, w połowie drewniany. W XVIII wieku kościoły w Bojszowie i Sierakowicach dołączono do parafii Rachowice. W Polowie XVIII w. kościół częściowo strawił pożar, jednak odbudowa z lat 1780- 1790 przywróciła mu dawny wygląd. Do odnowionego kościoła przyciągała pielgrzymów cenna relikwia, sprowadzona tu przez ks. Mateusza Pogrzebę lub jego następcę Emanuela Russka. Był to potwierdzony certyfikatem gwóźdź przywieziony z bazyliki św. Krzyża w Jerozolimie – rzekomy gwóźdź którym przybito Chrystusa do drzewa krzyża. W latach 60-tych XX w. odnajdujemy informacje na temat monstrancji, pochodzących z tutejszego kościoła. Wszystkie bogato zdobione były chlubą parafii. Z istotniejszych wydarzeń w życiu parafii należy wspomnieć fundację szpitala dla ubogich – dzieło ks. Imieli (1843). Ciemnymi kartami historii parafii rachowickiej były obie wojny światowe. Kościoły obrabowano wówczas z dzwonów, a wraz z plebanią spłonęły cenne księgi parafialne. Wielu internowanych mieszkańców Rachowic nigdy nie wróciło do domów. Staraniem jednak kolejnych pokoleń rachowicki kościół wciąż zachwyca swym pięknem.
Szczególnie wiele zawdzięcza ten zabytkowy obiekt staraniom księdza Proboszcza Jerzego Pudełko, który wspólnie z mieszkańcami Rachowic, w poczuciu odpowiedzialności za to wielowiekowe powierzone Mu dziedzictwo, dokłada wszelkich starań, aby ta świątynia przez następne wieki służyła następnym pokoleniom.
Zapraszamy do obejrzenia obszernego materiału na temat naszego zabytkowego Kościoła, określanego jako perła kultury sakralnej – klikając w poniższe linki:
Rachowice – Zabytowy Kościół
Architektura Kościoła w fotografii
Spichlerz dworski z pierwszej połowy XIX wieku
Drugim obiektem zabytkowym w Rachowicach na trasie Architektury drewnianej jest drewniany spichlerz konstrukcji sumikowo – łąkowej z I połowy XIX w.
Przez lata pełnił on funkcję magazynu na terenie zabudowań PGR. Po likwidacji PGR spichlerz mimo zaszczytnego miana obiektu zabytkowego popadł w ruinę.
Ten drewniany obiekt pamięta jeszcze czasy odrabiania przez miejscowych chłopów pańszczyzny. Więcej można znaleźć – klikając tutaj